Κατοικείς στη Θεσσαλονίκη;
Νομίζεις ότι αναπνέεις καθαρό αέρα και παίρνεις βαθιές εισπνοές καθώς περπατάς στην παραλία;
Μήπως κατοικείς στα Βασιλικά και θεωρείς πως έξω από την πόλη έχει ακόμα καθαρότερο αέρα;
Καλύτερα να καθίσεις κάπου και να αναλογιστείς πως έχεις κάποιο κοινό με έναν κάτοικο του Πεκίνου…
Ας αρχίσουμε από τα γεγονότα…
Στην καταδίκη της Ελλάδας για τις συστηματικές και διαρκείς υπερβάσεις της επιτρεπτής ημερήσιας οριακής τιμής για τα αιωρούμενα μικροσωματίδια PM10 στη Θεσσαλονίκη, με άλλα λόγια για την υπερβολική ατμοσφαιρική ρύπανση στον αέρα της πόλης από το 2005 -με διάλειμμα το 2013 και… ίσως τα έτη 2015 και 2016- έως και το 2019, προχώρησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τα συμπεράσματα της Κομισιόν είναι κόλαφος για την ποιότητα του αέρα στη Θεσσαλονίκη αλλά και για τη μη συμμόρφωση της χώρας μας με τη σχετική Οδηγία και τις προειδοποιήσεις της ΕΕ, που φαίνεται πως αγνοήθηκαν ή, σε κάθε περίπτωση, υποτιμήθηκαν από τις ελληνικές κυβερνήσεις για περισσότερο από 10 χρόνια.
Η απόφαση καταδίκης για την κατάσταση στη Θεσσαλονίκη έρχεται λίγα μόλις 24ωρα μετά την έκθεση της IQAir, που αποτυπώνει με αντίστοιχα δραματικό τρόπο την κακή ποιότητα του αέρα σε πολλές περιοχές της πόλης.
Όλα ξεκίνησαν 15 χρόνια πριν, το 2005, όταν κατέστη υποχρεωτική η συμμόρφωση στις τιμές για τα σωματίδια PM10. Το όριο ανοχής, σύμφωνα με την Οδηγία, έχει καθοριστεί σε 50 μg/m³ ημερησίως και δεν πρέπει να γίνεται υπέρβασή του περισσότερο από 35 φορές ανά ημερολογιακό έτος. Επίσης δεν μπορεί να υπάρξει υπέρβαση της ετήσιας οριακής τιμής, η οποία καθορίζεται στα 40 μg/m³. Οποιαδήποτε τιμή πάνω από αυτά τα όρια καθιστά την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα «πολύ κακή», δηλαδή επικίνδυνη.
Τα σωματίδια ενοχοποιούνται για σειρά ασθενειών κυρίως του αναπνευστικού συστήματος (όπως κρίσεις άσθματος και πνευμονοπάθειες) και του κυκλοφορικού, καθώς και για την πρόκληση πρόωρων θανάτων. Υπάρχουν δε μελέτες που συνδέουν τη μακροχρόνια έκθεση στα σωματίδια αυτά με υψηλότερα ποσοστά θνητότητας από τον SARS-CoV-2.
Φυσικά η απόφαση της Κομισιόν δεν προέκυψε έτσι ξαφνικά…
Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε την αρνητική πρωτιά στην ετήσια συγκέντρωση των επιβλαβών αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 (ανά μg/m³) το 2022, την οποία έχουν στη χώρα μας τα Βασιλικά Θεσσαλονίκης σύμφωνα με τη νέα έκθεση της ελβετικής εταιρίας τεχνολογίας ποιότητας αέρα, IQAir.
Συγκεκριμένα, στα Βασιλικά που βρίσκονται στην 59η χειρότερη θέση στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την ποιότητα του αέρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση, με τον ετήσιο μέσο όρο συγκέντρωσης σωματιδίων PM2.5 στα 23,9 μg/m³, ελαφρά επιδεινωμένο σε σχέση με το 2021 (23,2 μg/m³).
Αμέσως μετά τα Βασιλικά, στη δεύτερη θέση, βρίσκεται το Ηράκλειο στην Κρήτη, με 23,6 μg/m³ για το 2022. Πρόκειται για την πόλη της Ελλάδας με τη δραματικότερη επιδείνωση στην ποιότητα του αέρα,αφού το 2021 η συγκέντρωση ήταν στα 20,8 μg/m³.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Πλαγιάρι Θεσσαλονίκης, με ετήσια συγκέντρωση τα 22,9 μg/m³ (από 22,1 το 2021) -ευρισκόμενο στην 68η θέση πανευρωπαϊκά-, μαζί με τα Ιωάννινα (69η θέση στην Ευρώπη), όπου τα επίπεδα ρύπανσης μένουν αμετάβλητα σε σχέση με το 2021.
Την πρώτη πεντάδα κλείνει η Καρδία, και πάλι στη Θεσσαλονίκη, με μέσο όρο 22,6 μg/m³ έναντι 22,1 μg/m³ το 2021. Η Καρδία βρίσκεται στην 71η χειρότερη θέση στην Ευρώπη.
Στην 8η χειρότερη θέση στη χώρα μας βρίσκεται η περιοχή της Περαίας (21,3 μg/m³) και στην 11η η Θέρμη (20,4 μg/m³).
Η ίδια έκθεση διαπιστώνει ότι οι πέντε πρώτες χώρες με τη μεγαλύτερη ρύπανση το 2022 ήταν το Τσαντ, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Μπαχρέιν και το Μπαγκλαντές. Οι πιο μολυσμένες πόλεις παγκοσμίως ήταν η Λαχόρη στο Πακιστάν, η Χοτάν στην Κίνα, το Μπιουάντι στην Ινδία, το Δελχί στην Ινδία και η Πεσαβάρ στο Πακιστάν.
Η ποιότητα του αέρα της Λαχόρης επιδεινώθηκε και υπολογίστηκε σε 97,4 μικρογραμμάρια σωματιδίων PM 2,5 ανά κυβικό μέτρο το 2022 -σχεδόν πενταπλάσια επίπεδα από αυτά της Θεσσαλονίκης-, από 86,5 το προηγούμενο έτος, καθιστώντας την την πιο μολυσμένη πόλη στον κόσμο.
Η Ελλάδα ως χώρα βρίσκεται στην 50ή θέση από σύνολο 131 χωρών (οι 118 με επιβαρημένη ποιότητα αέρα), με μέσο όρο συγκέντρωσης σωματιδίων PM 2.5 στα 19 μικρογραμμάρια, 3,9 φορές πάνω από τα εγκεκριμένα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Αλλά τελικά πού υπάρχει καθαρός αέρας;
Ποια κράτη φρόντισαν τους πολίτες τους χωρίς να ρίχνουν τις ευθύνες τους στα μετεωρολογικά φαινόμενα και στην αφρικανική σκόνη όπως συμβαίνει στην Ελλάδα;
Μόνον 6 χώρες και 7 νησιά-αποικίες, σύμφωνα πάντα με την έκθεση της IQAir, πληρούσαν -κατά φθίνουσα σειρά- τα επικαιροποιημένα όρια υγείας του ΠΟΥ: Φινλανδία, Εσθονία, Νέα Ζηλανδία, Πουέρτο Ρίκο, Αυστραλία, Γρενάδα, Νέα Καληδονία, Ισλανδία, Μπονέρ (ολλανδικό νησί στις Υπήνεμες Αντίλλες), Βερμούδες, Αμερικανικές Παρθένες Νήσοι, Γαλλική Πολυνησία και, τελευταίο και καλύτερο, το ηφαιστειογενές νησί Γκουάμ.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει κυρίως τις ήδη ευάλωτες κοινότητες, με ποσοστό άνω του 90% των θανάτων που σχετίζονται με αυτή να καταγράφεται σε κράτη με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη, η ατμοσφαιρική ρύπανση αφαιρεί περισσότερο από δύο χρόνια από το μέσο παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής, ενώ το 60% της ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια έχει προέλευση την καύση ορυκτών καυσίμων, η οποία θεωρείται ο επιταχυντής της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη μας.
Αυτά για σήμερα αναφορικά με τον αέρα που αναπνέουμε στη χώρα μας…
Με πληροφορίες απο το https://greenagenda.gr/