Η Κοινωνική Οικονομία είναι επέκταση της Οικιακής Οικονομίας και είναι προσανατολισμένη στην ικανοποίηση των αναγκών των μελών της κοινωνίας. Επειδή μέχρι σήμερα τα χρήματα δεν είναι «βρώσιμα», συνήθως η δομές της Κοινωνικής Οικονομίας δεν οδηγούν σε διανομή χρημάτων-κερδών. Κύριοι εκπρόσωποι των δομών της Κοινωνικής Οικονομίας είναι οι «Συνεργατισμοί» (και από λάθος μετάφραση Συνεταιρισμοί) οι Ηθικές Τράπεζες, τα Αλληλόχρεα Κεφάλαια, οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και άλλες.
Τα αγροτικά επαγγέλματα είναι: Γεωργός, Κτηνοτρόφος, Ψαράς και δασοκόμος και συμπληρωματικό μόνο προς τα παραπάνω συμπληρώνονται από Παραγωγή ενέργειας, από Μεταποίηση και Εμπορία των αγροτικών προϊόντων παραγωγής του και από την παροχή υπηρεσιών Τουρισμού (Αγροτουρισμός).
Ο αγρότης είναι ο εξ επαγγέλματος ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ του περιβάλλοντος, κυρίως φυσικού, αλλά και του τεχνολογικού, πολιτικού, πολιτιστικού, κοινωνικού κλπ.
Τα αγροτικά επαγγέλματα κυρίαρχα διαχειρίζονται την ροή της ενέργειας, από τον ήλιο, με την ενσωμάτωσή της με χημικές διεργασίες στα φυτά (για τρόφιμα) και την συσσωμάτωση με άλλα χρήσιμα «οικοδομικά υλικά» για τον ανθρώπινο οργανισμό στα ζωικά προϊόντα, προς τον άνθρωπο, ως τρόφιμα …
Δεν πρόκειται ουσιαστικά για αγροτικά επαγγέλματα με την συνήθη έννοια, αλλά για «τρόπο ζωής», μέσα στα πλαίσια της αγροτικής κοινωνίας, της μόνης οργανικής κοινωνίας, σε αντιδιαστολή με την αστική κοινωνία, που, όπου υπάρχει, είναι ορθολογική.
Και ενώ στον αστικό χώρο τα επαγγέλματα είναι της μορφής 8/5, δηλαδή με 8ωρη απασχόληση σε 5νθήμερη εβδομάδα, για 47 εβδομάδες, στον αγροτικό τομέα τα αγροτικά επαγγέλματα είναι της μορφής 24/7, δηλαδή απαιτούν διαθεσιμότητα 24 ώρες στο 24ωρο σε 7 ημέρες εβδομαδιαίως, για όλες τις εβδομάδες, 365 ημέρες-52 εβδομάδες τον χρόνο.
Στον αστικό χώρο ένας επαγγελματίας, αν «δεν πάει» καλά οικονομικά η δουλειά του, ο επιχειρηματίας την κλείνει και ανοίγει μια άλλη, ή την ξαναανοίγει αν βελτιωθούν οι τιμές της αγοράς. Στον αγροτικό τομέα αν δεν πάει καλά μια εκμετάλλευση, οι δυνατότητες να την κλείσει έχουν πολλούς περιορισμούς. Πχ αν δεν πάνε καλά οι τιμές στα ροδάκινα, δεν μπορεί να κόψει τις ροδακινιές που τις περίμενε 5 χρόνια για να αρχίσουν να παράγουν και να βάλει πχ βερικοκιές, που θα απαιτήσουν άλλα 4-5 χρόνια για να αρχίσουν αν παράγουν. Και αν την επόμενη χρονιά οι τιμές είναι καλύτερες δεν υπάρχει η δυνατότητα να «κολλήσει» τους κορμούς με UHU και να συνεχίσουν να παράγουν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις τιμές στο γάλα, που η απομάκρυνση των αγελάδων και η επανέναρξη αρμέγματος είναι «χρονοβόρες» και «κοστοβόρες».
Στον αστικό χώρο οι επιχειρήσεις-εταιρείες έχουν ετήσιο οικονομικό κύκλο και ανάλογη φορολόγηση. Στον αγροτικό τομέα η οικονομία ακολουθεί την φύση, η οποία υποδεικνύει πενταετείς (5) κύκλους οικονομικής δραστηριότητας (ηλιακές κηλίδες, φαινόμενο elninio κλπ) για την φυτική παραγωγή και τριετείς (3) κύκλους οικονομίας για την ζωική παραγωγή. Κάθε άλλη μορφή φορολόγησης (πχ ετήσια) αδικεί πολύ άσχημα τους επαγγελματίες αγρότες ανεβάζοντας άδικα τον φορολογικό συντελεστή.
Τα αγροτικά επαγγέλματα δεν είναι επαρκώς προσδιορισμένα. Ενώ για να ασκήσεις το επάγγελμα του υδραυλικού απαιτείται επαγγελματική εκπαίδευση, πιστοποίηση γνώσεων και ικανοτήτων και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από την Διεύθυνση Ανάπτυξης (παλαιά Βιομηχανίας), για να παράγεις τροφή για όλο τον κόσμο και να κάνεις χρήση δηλητηρίων, μέχρι σήμερα, δεν απαιτείτο καμιάς μορφής πιστοποίηση.
Τα αγροτικά επαγγέλματα απαιτούν, πέραν από τις γνώσεις και τις ικανότητες, οπωσδήποτε και κοινωνικές δεξιότητες, διότι «αγρότης, είναι τρόπος ζωής». Σήμερα στην Ελλάδα τα αγροτικά σχολεία είναι ελάχιστα και ανεπαρκέστατα για τις ανάγκες των αγροτικών επαγγελμάτων. Αλλά και όσα υπάρχουν δεν δίνουν προτεραιότητα στις κοινωνικές δεξιότητες, που είναι απαραίτητες, έχοντας μπροστά μας τα πρόσφατα γεγονότα στην Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων, όπου δινόταν προτεραιότητα στις εξαιρετικές γνώσεις τυροκόμησης. Αλλά τα αγροτικά επαγγέλματα είναι οργανικό κομμάτι της αγροτικής κοινωνίας. Της μόνης ακόμα λειτουργούσας κοινωνίας στην Ελλάδα.
ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ.
Σήμερα στην ΕΕ μόνο το 6% των αγροτών είναι Νέοι ηλικιακά Αγρότες και το 94% είναι ηλικιωμένοι, με το 65% από αυτούς να είναι ηλικίας άνω των 55 ετών. Δηλαδή σε 10 χρόνια το 65% των σημερινών αγροτών θα έχουν φύγει από τα αγροτικά επαγγέλματα, δημιουργώντας το εύλογο ερώτημα «Ποιος θα ταΐσει τους Έλληνες το 2030?».
Οι 87.000 νέοι αγρότες (ηλικία 18-40) δήλωσαν 11 εκ στρέμματα και έλαβαν κατά μέσο όρο 9,3€/στρέμμα οικονομική ενίσχυση, όταν ο μέσος όρος των άμεσων οικονομικών ενισχύσεων στην Ελλάδα ήταν 38,4 €/στρέμμα. Συνεπώς, οι νέοι αγρότες στην Ελλάδα λάμβαναν, το 2013, μόλις το 24% της ενίσχυσης που λαμβάνει ο μέσος Έλληνας αγρότης (καμένοι από … χέρι οι Νέοι Αγρότες, … και οι κτηνοτρόφοι ποιο χαμένοι από όλους). Αυτός ο ιδιότυπος ηλικιακός ρατσισμός (εις βάρος των νέων) δεν επιτρέπει θετικές σκέψεις για το μέλλον της ελληνικής γεωργίας.
Στην Ελλάδα ενεργοποιήθηκαν όλα τα «δίχτυα προστασίας», της νέας ΚΓΠ από την Κυβέρνηση, για να προστατευθούν τα υψηλά δικαιώματα του 65% όλων των ηλικιωμένων αγροτών 55 ετών και άνω, από την «αρχαία» ιστορική περίοδο αναφοράς 2000-2002 (με υποταγή της «τάχα» πολιτικής ηγεσίας σε πελατειακές-ψηφοθηρικές ) με τις επιλογές-προτάσεις της καταστροφικής για τον αγροτικό κόσμο ΠΑΣΕΓΕΣ).
Έτσι διαμορφώνονται συνθήκες ΝΟΘΕΥΣΗΣ ανταγωνισμού στον αγροτικό τομέα, με ξεκάθαρες αρνητικές επιλογές των νέων ή νεοεισερχομένων αγροτών, για να αναπτύξουν μια υγιή επικερδή αγροτική εκμετάλλευση.
Ενιαία Ενίσχυση (επιδοτήσεις) προβλέφθηκε ότι θα έπαιρναν περίπου 1.130.000 «τάχα» αγρότες. Τελικά φαίνεται ότι εισπράττουν κανονικά επιδοτήσεις, μέχρι σήμερα, 850.000 περίπου «αγρότες του καναπέ», δηλαδή χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να καλλιεργήσουν οτιδήποτε, απλά και μόνο επειδή έτσι δήλωσαν τα έτη αναφοράς 2000-2002.
Η κυβερνητική πελατειακή αντιεπιστημονική νόθευση του αγροτικού επαγγέλματος έγινε και με τον ορισμό από το ελληνικό κράτος ότι αγρότης είναι αυτός που έχει το 35% των εισοδημάτων του από τον αγροτικό τομέα (δηλαδή κάτω και από το στατιστικό 51%). Αλλά και από την νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική που ορίζει ως ΕΝΕΡΓΟ (?) αγρότη, όποιον εισπράττει άμεσες ενισχύσεις τουλάχιστον το 10% του εξωγεωργικού του εισοδήματος. Αν αυτός ο ορισμός δεν αποτελεί ακροβασία της νοητικής μας λειτουργίας, τότε δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε επαρκώς και με αναπτυξιακές λογικές σε αυτόν τον τόπο. Και βέβαια δεν αποτελεί την άριστη βάση για ανάπτυξη αγροτικής επαγγελματικής δραστηριότητας.
Οι στατιστικές έδιναν 540.000 απασχολούμενους στον αγροτικό τομέα το 2011. Μέσα σε 3 χρόνια ο αγροτικός τομέας έχασε 80.000 θέσεις απασχόλησης και έπεσε στις 460.000 απασχολούμενους.
Προφανώς οι εξυμνούντες τις «ευκαιρίες» επαγγελματικής απασχόλησης στον αγροτικό τομέα είναι αστοί που «δεν ξέρουν», και θέλουν να δώσουν ελπίδες, ακόμα και αστήρικτες, σε άνεργους αστούς νέους, ή άλλους, κυρίως για πολιτικούς-κομματικούς πελατειακούς ψηφοθηρικούς λόγους. Σίγουρα η καλλιέργεια σε ένα κομμάτι γης μπορεί να δώσει κάτι για να φας, ή ακόμα και να πουλήσεις «στην μαύρη αγορά» (αν υπάρχει) κάποια αγροτικά προϊόντα, για να καλύψεις κάποιες στοιχειώδεις ανάγκες, αλλά αυτό δεν αποτελεί επαγγελματική διέξοδο, με προοπτική και μέλλον.
ΠΡΟΠΤΙΚΕΣ
Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων πρόκειται να αυξηθούν κατά 180%, δηλαδή σχεδόν θα τριπλασιασθούν μέχρι το 2030, λέει η Oxfam.
Ο πλανήτης όλος για να τραφεί κανονικά με τις σημερινές προβλέψεις, θα έχει ένα έλλειμμα 1.000.000.000 τόνους ισοδυνάμων σιτηρών το 2050.
Ο αγροτικός τομέας έχει εξαιρετικές προβλέψεις αναγκών και επαγγελματικών ευκαιριών. Όχι ο αγροτικός κόσμος.
Ο αγρότης είναι δυνητικά αυτάρκης. Μπορεί να παράγει σχεδόν μόνος του, ή σε μικρές σχετικά κοινότητες, όλα όσα του χρειάζονται για να επιβιώσει. Οι εξουσίες, οι κάθε μορφής εξουσίες, επιθυμούν να έχουν γύρω τους μόνο αυστηρά εξαρτώμενους από αυτές. Ο αγρότης, ως δυνητικά αυτάρκης, είναι υποθετικά «ανεπιθύμητος» από κάθε εξουσία.
Με έκπληξη καταγράψαμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ότι η ΓΣΕΕ ήταν μια και ενιαία, η ΑΔΕΔΥ ήταν μια και ενιαία, ο ΣΕΒ ήταν ένας και ενιαίος κλπ, αλλά ο αγροτικός κόσμος ήταν διηρημένος σε ΓΕΣΑΣΕ, σε ΣΥΔΑΣΕ, σε ΠΑΣΥ, σε Αδέσμευτους κλπ, με επιλογή των κομμάτων. Και ακόμα και σήμερα στον νεοαναδειχθέντα τομέα της κτηνοτροφίας έχουμε ΠΕΚ. ΣΕΚ, Μετακινούμενων, Γαλακτοπαραγωγών, αυτοχθόνων κλπ, χωρίς να υπάρχει ένας ενιαίος τρόπος εκπροσώπησης. Τα παραπάνω δεν δίνουν καλές προοπτικές αγροτικής επαγγελματικής εκπροσώπησης στο επίπεδο τα κεντρικής λήψης αποφάσεων.
Στον Δυτικό Πολιτισμό, αυτόν που γνωρίζουμε σαν κυρίαρχη κεντρική ιδεολογική πλατφόρμα στην Ευρώπη, κάθε 300-350 περίπου χρόνια, συμβαίνει μια ανασύνταξη, που διαρκεί 20-30 χρόνια, και η πλατφόρμα διαφοροποιείται αισθητά. Έτσι έχουμε τον Μεσαίωνα (1000-1400μΧ), την Αναγέννηση (1400-1750μΧ), την Βιομηχανική περίοδο (1750-2050?) και τηνΚοινωνία της Γνώσης (2050?-….). Η κάθε διακριτή περίοδος υποστηρίχθηκε αποτελεσματικότερα με ένα κυρίαρχο οικονομικό σύστημα. Η Αναγέννηση υποστηρίχθηκε κυρίαρχα από την Δημόσια Οικονομική, η Βιομηχανική περίοδος κυρίως από την Ιδιωτική Οικονομική και η Κοινωνία της Γνώσης φαίνεται ότι θα εξυπηρετηθεί καλύτερα από την Κοινωνική Οικονομία. Θα ήταν μια μορφή αδικίας, έναντι των επομένων γενεών, να μην έχουμε ενημερωθεί επαρκώς και να μην έχουμε ασκηθεί έστω στοιχειωδώς με τα συστήματα της Κοινωνικής Οικονομίας.
Το 2008 είχαμε την παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO-InternationalLaborOrganization), δηλαδή όλοι οι εργαζόμενοι του κόσμου, μελέτησαν την κρίση του 2008 και κατέγραψαν διαφοροποιήσεις πτώσης του ΑΕΠ σε ομοειδείς χώρες. Μελετώντας σε βάθος είδαν ότι οι χώρες που είχαν ανεπτυγμένη Κοινωνική Οικονομία (Συνεταιρισμούς, και όχι μόνο αγροτικούς) παρουσίασαν μεγαλύτερη αντοχή στην αντιμετώπιση της κρίσης.
Ο ΟΗΕ μετά την παραπάνω καταγραφή-εισήγηση του ILO, ανακήρυξε το 2012 «Διεθνές Έτος Συνεργατισμού (Συνεταιρισμών)». Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν καταλάβαμε τίποτε.
Το 2013 η ΕΕ εξέδωσε τον Οδηγό για την Κοινωνική Ευρώπη, με τίτλο «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα» προωθώντας την Κοινωνική Οικονομία ως την μελλοντική ελπίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το 2011 η Ελληνική Πολιτεία ψήφισε τον νόμο 4019 δημιουργώντας το κατάλληλο εργαλείο για την αντιμετώπιση των ισχυρών προβλημάτων απασχόλησης στην Ελλάδα, τν Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση-ΚοινΣΕπ.
Η «ηθική» ΚοινΣΕπ της Κοινωνικής Οικονομίας είναι για τα φυσικά πρόσωπα ότι είναι η ομόλογη προς τις κερδοσκοπικές Ανώνυμες Εταιρείες δομή της Ιδιωτικής Οικονομικής για τους επιχειρηματίες.
Οι ΚοινΣΕπ δεν είναι μια άλλης μορφής εταιρεία, αλλά μια εμπορική επιχείρηση (συνεταιρισμός), που δεν μεταφέρει στα μέλη της καμιά εμπορική ιδιότητα, με βασικά χαρακτηριστικά της την Συλλογικότητα, την Εμπιστοσύνη, την Αλληλοβοήθεια και την Αμεσοσυμμετοχή.
Στις αγροτικές κοινωνίες, όπου υπάρχουν και λειτουργούν, το καταλληλότερο εργαλείο για επιχειρηματική δράση είναι οι δομές της Κοινωνικής Οικονομίας, συνεταιρισμοί, Ηθικές Τράπεζες, Αλληλόχρεα Κεφάλαια, Κοινωνικοίκαταναλωτικοί Συνεταιρισμοί, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις κλπ.
Το συνεργατικό κίνημα είναι η καλύτερη έκφραση της ζωντάνιας και της αυθεντικότητας των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ταυτίζεται σχεδόν απόλυτα και ακολουθεί όλες τις χαρακτηριστικές της ζωής.
Μετά μια περίοδο πλήρους κατάρρευσης του συνεργατικού-συνεταιριστικού κινήματος εκτιμάται ότι πρέπει να ανασυνταχθεί και να μεγαλουργήσει και πάλι. Όχι σαν αυτοσκοπός, αλλά σαν μια ανάγκη του κοινωνικού συνόλου, όπως καταγράφεται παγκοσμίως. Απλά στην Ελλάδα θα πρέπει να ξεκινήσουμε με «αρνητικό χάντικαπ», διότι ο συνεργατισμός απαξιώθηκε πλήρως, και απέκτησε αρνητική φόρτιση, με την ΠΑΣΕΓΕΣ και με την βοήθεια της πολιτείας Ν. 4015).
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382
