Έξι χρόνια χρειάστηκαν και πολλή υπομονή για να θεσμοθετηθεί η νέα θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή της Γυάρου. Πολύτιμη ήταν η βοήθεια του WWF Ελλάς και των υπόλοιπων εταίρων του προγράμματος Κυκλάδες Life και για πρώτη φορά ο σχεδιασμός των μέτρων προστασίας του τοπικού οικοσυστήματος έγινε από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η Γυάρος φιλοξενεί περίπου το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της απειλούμενης μεσογειακής φώκιας Monachus Monachus και σπάνια αρπακτικά πτηνά, που χρησιμοποιούν το νησί ως περιοχή τροφοληψίας και αναπαραγωγής.
Επίσης στη Γυάρο υπάρχουν τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας, που καλύπτουν πάνω από το 10% του θαλάσσιου πυθμένα της Γυάρου σε βάθη 0-40 μ., ενώ κοραλλιογενείς ύφαλοι, γνωστοί και ως «τραγάνες», καλύπτουν περίπου το 20% του πυθμένα σε βάθη 30-100 μ.
Το χερσαίο περιβάλλον της μελετήθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης και από ειδικούς ορνιθολόγους, οι οποίοι ανακάλυψαν μια μοναδική αποικία περίπου 2.000 ζευγαριών του σπάνιου θαλασσοπουλιού Μύχος.
Με το νέο αυτό πλαίσιο το νησί θα χωρίζεται σε τρεις χερσαίες και τρεις θαλάσσιες ζώνες. Στο χερσαίο κομμάτι επιτρέπονται, πάντα υπό προϋποθέσεις, τα έργα αποκατάστασης, η επίσκεψη και η ξενάγηση επισκεπτών με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα, καθώς και η παρατήρηση της φύσης και η αναψυχή. Στη θαλάσσια περιοχή επιτρέπονται η παράκτια επαγγελματική αλιεία με ειδική άδεια, οι οργανωμένες καταδυτικές δραστηριότητες και ο αλιευτικός τουρισμός.
Το ευχάριστο είναι πως οι τοπικές κοινωνίες της Σύρου και της Άνδρου, όπως και η Επιτροπή Συνδιαχείρισης Γυάρου, έχουν αγκαλιάσει την προσπάθεια και εργάζονται σύσσωμες για την ευόδωσή της.
